انواع نمودارها در تحلیل تکنیکال

در ادامه آموزش تحلیل تکنیکال به بررسی انواع نمودار در تحلیل تکنیکال و آموزش نمودارهای تحلیل تکنیکال میپردازیم.

نمودارها در تحلیل تکنیکال

در مقاله قبلی با تحلیل تکنیکال آشنا شدید. همانطور که گفتیم در تحلیل تکنیکال سه متغیر قیمت ، زمان و حجم از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند.

ما برای تشخیص روند حرکتی به این سه عنصر نیاز داریم. برای همین از نمودار ها استفاده میکنیم. همانطور که میدانید نمودار ها با استفاده از اطلاعات آماری که به آنها داده می شود یک نمای بصری قابل فهم را برای ما ترسیم میکنند.

ما در تحلیل تکنیکال به دنبال تشخیص روند و حرکت در جهت روند هستیم. برای این کار نیاز به تجزیه و تحلیل سه ورودی مهم قیمت ، زمان و حجم را داریم ،بنابر این از نمودار ها در تحلیل تکنیکال استفاده میکنیم.

انواع نمودارهای تحلیل تکنیکال عبارتند از نمودار شمعی ژاپنی،میله ای،خطی، هیکن آشی و… که در مقیاس حسابی یا لگاریتمی نمایش داده میشوند.

مؤلفه های قیمت در نمودار

در نمودار ها قیمت یک پارامتر مهم می باشد. اما همانطور که میدانیم قیمت در بازه ی زمانی مشخص دارای نوسانات می باشد. به طور مثال ممکن است در بازه زمانی یک ساعت یا یک روز قیمت در حال نوساناتی باشد. از این رو ما در بازه های زمانی که قیمت در حال نوسان بوده با ۴ نوع قیمت رو به رو هستیم.

• قیمت باز شدن
• قیمت بالا
• قیمت پایین
• قیمت بسته شدن

قیمت باز شدن ( Opening Price)

اولین قیمتی که پس از شروع بازار در آن قیمت معامله انجام شده را قیمت باز شدن می نامیم.

قیمت بالا ( Hight Price)

بالا ترین قیمتی که در بازه معاملاتی مد نظر معامله صورت گرفته است. این قیمت را بالاترین فیمت یا قیمت بالا می نامیم.

قیمت پایین ( Low Price)

پایین ترین قیمتی که در بازه معاملاتی مد نظر معامله انجام گرفته است.

قیمت بسته شدن ( Close Price)

قیمتی که در پایان بازار آخرین معامله در آن قیمت انجام شده است.

نمودار قیمت و زمان

درنمودارهای قیمت و زمان،اطلاعات تغییرات قیمت در بازه زمانی خاصی را از نمودار دریافت کنیم .
در اینجا قیمت می‌تواند قیمت یک سهم ، جفت ارزها یا کالای ارزشمندی مانند طلا باشد.

همچنین بازه زمانی نیز می تواند متفاوت باشد . مثلاً بازه های یک هفته ای ، فصلی ۶ ماهه ، روزانه، سالانه و یا تایم فریم های کوچک تر مانند ۵ دقیقه ای یا ۳۰ دقیقه ای باشد .البته در بورس ایران کوتاه ترین تایم فریم هایی که استفاده می شود روزانه و ۳۰ دقیقه ای می باشد.

در نمودارهای قیمت و زمان محور عمودی قیمت و محور افقی زمان را به ما نمایش می‌دهد . نمودار قیمت زمان یک شرکت بورسی را در سایت tsetmc را در تصویر زیر مشاهده می کنید.

واحد قیمت بر اساس نوع سهام یا کالا می باشد و واحد زمان را بر اساس بازه زمانی که به آن نیاز داریم توسط خودمان می تواند انتخاب شود .

در ادامه با انواع نمودار ها در تحلیل تکنیکال مانند نمودارهای شمعی و میله ای آشنا خواهید شد .

کندل ها و میله ها بسته به بازه زمانی که در آن قرار داریم اطلاعات قیمت را به ما نمایش میدهند. برای مثال اگر در تایم فریم روزانه باشیم هر کندل نمایشگر تغییرات قیمت در یک روز می باشد. اگر بازه زمانی ما ساعتی یا هفتگی می باشد به ترتیب کندل ما نمایشگر تغییرات قیمت در آن ساعت و در یک هفته می باشد .

انواع نمودارها در تحلیل تکنیکال

انواع نمودار تکنیکال را داریم که مهم ترین آنها را معرفی میکنیم.

• نمودار خطی
• نمودار میله ای
• نمودار شمعی
• هیکن آشی

نمودار های دیگری نیز در تحلیل تکنیکال وجود دارند اما این چهار نمودار پرکاربردترین نوع نمودارها می باشند.

نمودار های خطی ( Line Chart)

ابتدایی ترین نوع نمودارها ؛ نمودارهای خطی می باشند که ساده ترین نوع نمودار نیز می باشند .

در نمودارهای خطی فقط قیمت پایانی ( Close Price) در نظر گرفته می شود . به این صورت که اگر تایم فریم ما در بازه روزانه باشد نمودار ما از به هم وصل شدن قیمت های پایانی هر روز به یکدیگر ایجاد می‌شود .اگر نمودار ما ساعتی یا هفتگی باشد از وصل شدن قیمت های پایانی ساعت ها و یا هفته ها به یکدیگر شکل میگیرد.

درنمودار خطی فقط اطلاعات قیمت پایانی را داریم و اطلاعات قیمت باز شدن ، قیمت بالاترین و قیمت پایین‌ترین رانمایش نمیدهد. نمودار زیر نمودار خطی سهام شرکت فولاد مبارکه اصفهان در تایم فریم روزانه می باشد.

نمودار میله ای (Bar Chart)

نوع دیگر نمودار ها ، نمودارهای میله ای می باشد.  این نوع از نمودار تغییرات قیمت را توسط یک میله ( Bar) به ما نمایش می دهد به همین دلیل آن را نمودار میله ای مینامیم .  نمودار میله ای بر خلاف نمودار خطی اطلاعات بیشتری را مانند قیمت باز شدن ، قیمت بالا ، قیمت پایین ترین و قیمت بسته شدن را نمایش می دهد .

این نمودار از یک پاره خط تشکیل شده است که  ناحیه بالای پاره خط قیمت بالا ( Opening Price) و ناحیه پایین آن پایین ترین قیمت ( Low Price) را به ما نمایش می‌دهد . زائده سمت راست پاره خط نشان دهنده قیمت پایانی ( Close Price) می باشد و زائده سمت چپ نشان دهنده قیمت باز شدن ( Opening Price) میباشد .

اگر قیمت بسته شدن ازقیمت باز شدن آن بیشتر باشد یعنی رشد قیمتی داشته باشیم میله ما به رنگ سبز خواهد بود . و اگر قیمت بسته شدن سهم از قیمت باز شدن آن کمتر باشد میله به رنگ قرمز در می آید . البته ممکن است به جای رنگ سبز و قرمز رنگ سفید و مشکی باشد .

نمودار میله ای شرکت فولاد مبارکه اصفهان را مشاهده کنید .

نمودارهای شمعی ژاپنی ( Candle sticks )

نوع دیگر نمودارهایی که در تحلیل تکنیکال وجود دارد نمودارهای شمعی ژاپنی یا همان نمودارهای کندل استیک ( Candle sticks ) میباشد . نمودارهای کندل استیک از محبوبیت ویژه ای در بین تحلیلگران تکنیکال برخوردار است .

در نمودار های شمعی ژاپنی نیز ما تمامی مؤلفه های قیمتی اعم از قیمت باز شدن، قیمت بالاتر، قیمت پایین تر و قیمت بسته شدن را از بررسی نمودار دریافت می کنیم .

در این نمودار ها فاصله قیمت پایانی و قیمت باز شدن به وسیله یک مستطیل که بدنه کندل می نامیم نمایش داده می شود. در صورتی که قیمت بسته شدن از قیمت باز شدن آن بیشتر باشد مستطیل با رنگ سبز یا سفید نمایش داده می شود . همچنین اگر قیمت دچار نزول شده باشد یا به عبارتی قیمت بسته شدن از قیمت باز شدن کم تر باشد بدنه این کندل با رنگ قرمز یا سیاه نمایش داده می شود .

در نمودارهای کندل استیک دو خط باریک دیگر در در بالا و پایین کندل وجود دارد که به آنها سایه یا فیتیله شمع می گوییم که نوسانات قیمت را نمایش میدهند.

به سایه یا دم بالایی سایه بالا و خط پایین کندل را سایه پایین مینامیم. الزاماً همه کندل ها دارای سایه بالا و پایین نیستند. در بیشتر مواقع خصوصا در بورس ایران ممکن است در مواردی مانند صف های فروش یا صف های حرید هر چهار مؤلفه قیمت ( OHLC) در یک قیمت باشند. در این موارد کندل ما سایه بالا و پایین ندارد.مواقع دیگری نیز این اتفاق می افند که در مقالات بعدی بیشتر توضیح خواهیم داد.

نمودار شمعی شرکت فولاد مبارکه اصفهان را مشاهده کنید. کندل هایی که رشد قیمتی داشته اند با رنگ سبز و کندل هایی که نزول قیمتی داشته اند با بدنه قرمز نمایش داده شده اند.

نمودار هیکن آشی ( Heikin Ashi )

هیکن آشی چیست؟

نمودار هیکن آشی شبیه نمودار کندل استیک میباشد اما با فرمول محاسبه ای که دارد نویز های کندل استیک را میگیرد.

نحوه تشکیل کندل های هیکن آشی

• قیمت پایانی: میانگینی از قیمت آغازین،بالاترین قیمت،پایین ترین قیمت و قیمت پایانی میباشد. ( میانگین OHLC )
• قیمت آغازین: میانگین قیمت آغازین و پایانی کندل قبلی
• بالاترین قیمت: بالاترین قیمت در کندل های هیکن آشی از بالاترین قیمت آغازین و پایانی انتخاب میشود.
• پایین ترین قیمت: پایین ترین قیمت هم از پایین ترین قیمت آغازین و پایانی انتخاب میشود که کمترین ارزش را دارد.

همانطور که متوجه شدید کندل های هیکن آشی با همدیگر ارتباط دارند،چون قیمت آغازین و پایانی هر کندل با استفاده از قیمت آغازین و پایانی کندل قبلی به دست میاید.

در هیکن آشی هم اگر قیمت پایانی از آغازین بزرگتر باشد کندل صعودی ( Bullish )خواهد بود و اگر قیمت پایانی از آغازین کمتر باشد کندل نزولی ( Bearish )خواهد بود.

هیکن آشی نسبت به نمودار های دیگر روند ها و سوئینگ ها ( چرخش ) را بهتر نشان میدهد. برای مثال اگر در روند صعودی باشیم، ضعیف شدن سایه های هیکن آشی و یا تشکیل کندل هایی با قله پایین تر میتواند نشانه ی تغیر روند باشد.

همچنین گپ های ناشی از افزایش سرمایه ها و تعدیل های مثبت را نشان نمیدهد.

این نمودار در بعضی از نرم افزار ها به صورت اندیکاتور فعال میشود. اما در رهاورد۳۶۵ در کنار دیگر نمودارها قرار دارد و به راحتی میتوانید استفاده کنید.

هیکن آشی در مفید تریدر و متاتریدر

برای استفاده از هیکن آشی در نرم افزار هایی مثل مفید تریدر ابتدا باید چارت خالی را باز کنیم و نمودارهای دیگر را حذف کنیم.

برای این کار راست کلیک میکنیم و پنج قیمت مربوط به شمع های صعودی ونزولی، میله های صعودی و نزولی و نمودار خطی را در حالت None قرار میدهیم و ذخیره میکنیم.

حالا از قسمت اندیکاتورهای سفارشی هیکن آشی ( Heikin Ashi ) را انتخاب میکنیم.

انواع نمودار بورس

نمودارهای بورس ایران به دلیل ویژگی های خاصی که دارد در بعضی از سهام کمی ظاهر متفاوت تری دارد. در بعضی از نمودارهای بازار سهام ممکن است با گپ هایی مواجه شویم که در اثر افزایش سرمایه،تقسیم سودنقدی و یا تعدیل های مثبت ایجاد شده باشد. یعنی در واقع بعضی از این نمودار ها گپ های قیمتی را نشان میدهند که در اثر عرضه و تقاضا نبوده اند و ممکن است تحلیلگران را با چالش مواجه کند.

نمودارهایی که این نوع از گپ ها را نشان میدهند نمودار تعدیل نشده، ونمودارهایی که گپ های اضافی را در نظر نمیگیرند نمودار تعدیل شده یا نمودار عملکردی میگویند.

حالت های مختلف نمودار در بورس

• نمودار بدون تعدیل
• نمودار افزایش سرمایه
• نمودار افزایش سرمایه با آورده
• نمودار سود نقدی و افزایش سرمایه
• نمودار سود تقدی و افزایش سرمایه با احتساب آورده
• نمودار عملکردی

بهترین حالت نمودار که در بورس میتوانید انتخاب کنید، نمودار عملکردی میباشد.

نمودار تعدیل شده یا تعدیل نشده؟

تفاوت نمودار تعدیل شده و تعدیل نشده ( عملکردی ) را توضیح دادیم. اما از نمودار تعدیل نشده استفاده کنیم یا عملکردی؟

چارت تعدیل شده سهام که به وسیله دیتای تعدیل شده شکل میگیرد برای رسم خط روند ها،کانال ها،موج شماری الیوت و… نتیجه بهتری میدهد. حتی بسیاری از تکنیکالیست ها تحلیل در نمودار بدون تعدیل را کاملا اشتباه میدانند.

در نموداری های عملکردی اندیکاتورها از دیتای واقعی تری ورودی میگیرند و نتیجه بهتری را نشان میدهند.

تاریخچه قیمت و تشخیص روند در نمودار تعدیل شده کار آسان تری هست و نتیجه هم قطعا بهتر خواهد بود.

البته ممکن است بعضی از معامله گران از نمودار بدون تعدیل هم در کنار نمودار تعدیل شده استفاده کنند. برای مثال برای مشخص کردن سقف ها و کف های استاتیک و تاریخی از این نوع نمودار استفاده میکنند. تریدر هایی که با ایچیموکو کار میکنند هم در بعضی از مواقع از نمودار تعدیل نشده استفاده میکنند.

نمودار لگاریتمی و حسابی

موضوع بعدی که باید در مورد نمودارهای تحلیل تکنیکال بهش توجه کرد بحث نحوه نمایش دیتا بر روی نمودار میباشد. به طور پیشفرض دیتاها معمولا به صورت خام روی نمودار نمایش داده میشوند. این نمودارها به نمودار حسابی معروف اند که در تحلیل کوتاه مدت میشود از آن استفاده کرد.

اما نمودارهای حسابی جهت تحلیل های میان مدت و بلند مدت اصلا مناسب نیستند. ما به نموداری نیاز داریم که تغیرات محور قیمت را به صورت درصدی به ما نمایش دهد. نموداری که تغیرات قیمت را به صورت درصد محاسبه میکند و نمایش میدهد نمودار لگاریتمی میگوییم.

البته بهتر است حتی در تحلیل های کوتاه مدت هم از نمودار حسابی استفاده نکنید و همواره نمودار را در حالت لگاریتمی تنظیم کنید.

چگونه نمودار خود را لگاریتمی کنیم؟

در بعضی از نرم افزار های تحلیل تکنیکال برای لگاریتمی کردن نمودار نیاز به نصب افزونه ها و اندیکاتور خاص میباشد اما در بسیاری از آنها مانند سایت رهاورد فقط کافی هست که روی دکمه log کلیک کنید.