تفاوت بورس و فرابورس ایران – فرق سهم های بورس و فرابورس چیست ؟

همراهان عزیز سایت آموزش بورس ، با یک مقاله آموزشی دیگر با موضوع تفاوت بورس و فرابورس در خدمت شما هستیم. برای شروع ابتدا به معرفی بازار های مالی میپردازیم و در ادامه بازار های بورس و فرابورس را توضیح خواهیم داد و متوجه خواهیم شد که تفاوت بورس و فرابورس چیست.

بازار مالی پیست ؟

به صورت کلی به بازار هایی که در آنها اوراق بهادار مورد معامله قرار میگیرند را بازار مالی می نامیم. برای مثال بازار بورس ، بازار فارکس و یا اوراق قرضه نمومه هایی از بازار های مالی می باشند که نقش مهمی در اقتصاد کشور ها دارند.

بورس چیست ؟

بورس بازاری است که در آن قیمت گذاری و خرید و فروش کالا یا اوراق بهادار بین خریدارن و فروشندگان ( تولید کنندگان ) انجام و معاله می شود. بورس از انواع مختلفی تشکیل شده است اعم از بورس کالا ، بورس اوراق بهادار ، بورس انرژی و بورس ارز که البته در ایران هنوز بورس ارز وجود ندارد.

انواع بورس در ایران

بورس کالا

دربورس کالا ، کالاهای فیزیکی و دارایی های واقعی مورد معامله قرار میگرند.

بورس انرژی

بورس انرژی نوعی از بورس می باشد که در آن معاملات حامل های انرژی یا اوراق بهادار مربوط به آنها در آن انجام میشود.

بورس ارز

در بورس ارز ، ارز رایج کشور ها مورد معامله و خرید و فروش می شود که همانطور که گفتیم در ایران وجود ندارد.

بورس اوراق بهادار

به بورسی که در آن دارایی های مالی و کاغذی مثل سهام شرکت ها، اوراق مشارکت و یا اوراق قرضه دولتی مورد معامله قرار میگیرند، بورس اوراق بهادار میگویند.

خرید و فروش بورس اوراق بهادار وسهام شرکت ها در محلی به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام میشود که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار می باشد.

شرکت هایی که خواستار حضور در بازار بورس می باشند باید از فیلتر های خاصی عبور کنند تا مجوز ورود به بورس را دریافت کنند. همچنین بازار بورس دارای دو تقسیم بندی بازار اول و دوم می باشد.

ساعت معاملات در بورس بعد از پیش گشایش ۳۰ دقیقه ای از ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر می باشد که در روزهای شنبه تا چهارشنبه انجام میگیرد. همینطور سهام شرکت های بورسی با دامنه نوسان ۵ درصدی معامله میشوند.

فرابورس چیست ؟

بازار فرابورس همان ساختار بازار بورس را دارا می باشد اما شرایط پذیرش شرکت ها در آن ساده تر می باشد و شرکت ها با حداقل شرایط و رویه ای ساده تر میتوانند وارد بازار فرابورس شوند. این بازار کمک بزرگی را جهت تامین مالی شرکت ها و استفاده از مزایای بازار فرابورس را برای شرکت ها فراهم می سازد.

به عبارتی شرکت هایی که توانایی حضور در بازار بورس را ندارند می توانند از طریق بازار فرابورس با شرایط آسان تر و سرعت بیشتر وارد بازار سرمایه بشوند.

به دلیل شرایط ساده تر در بازار فرابورس دوره پذیرش شرکت ها نیز نسبت به بورس کوتاه تر می باشد.

بازار فرابورس نقش بزرگی را در جهت هدایت نقدینگی و همچنین تامین مالی شرکت ها و بنگاه های اقتصادی بر عهده دارد.

بازار فرابورس به چند دسته تقسیم می شود که هر کدام دارای ویژگی ها خاص و دامنه نوسان های متقاوتی نیز هستند.

انواع بازار در فرابورس

• بازار اول : شرکت های سهامی عام که مورد پذیرش ظوابط بازار فرابورس قرار گرفته اند در بازار اول معامله می شوند. دامنه نوسان در این بازار ۵ درصد می باشد که بدون حجم مبنا معامله میشوند.
• بازار دوم : مانند بازار اول از شرکت های سهامی عام تشکیل شده اما شرایط پذیرش آنها نسبت به بازار اول منعطف تر می باشد. در این بازار هم دامنه نوسان همان ۵ درصد و بدون محاسبه حجم مبنا می باشد.
• بازار سوم : در این بازار عرضه اوراق بهادار مثل  سهام شرکت های سهامی ، پذیره نویسی سهام ، حق تقدم سهام و اوراق های بهادار دیگر معامله میشوند.
• بازار ابزار های نوین مالی : در این بازار ابزار های مالی مورد تائید شورای عالی بورس مانند صکوک ، گواهی سرمایه گذاری و اوراق مشارکت معامله می شوند.
• بازار پابه : در واقع شرکت های سهامی عام که امکان معامله شدن در بازار بورس و فرابورس را ندارند در این بازار قرار میگیرند.

 

تعریف حجم مبنا : حداقل تعداد سهامی که باید معامله شود تا سهم بتواند به اندازه دامنه نوسان رشد یا افت داشته باشد.

بازار پایه فرابورس چیست ؟

شرکت های سهامی عام که در بازار بورس و فرابورس پذیرش نمی شوند ، در بازار پایه مورد معامله قرار میگیرند. البته این شرکت ها مانند شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس عرضه اولیه نمی شوند. همچنین شرکت هایی که بنا به دلایلی مانند ضرر ده بودن یا مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت شدن بعد از اخراج از بورس یا فرابورس به بازار پایه منتقل می شوند.

 

«متن ماده ۱۴۱ قانون تجارت : اگر بر اثر زیان‌های وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از بین برود، هیات مدیره مکلف است بلافاصله مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام را دعوت نماید تا موضوع انحلال یا بقاء شرکت مورد شور و رای واقع شود.

هرگاه مجمع رای به انحلال ندهد باید در همان جلسه و با رعایت مقررات ماده ۶ این قانون سرمایه شرکت را به مبلغ سرمایه موجود کاهش دهد.

در صورتی که هیات مدیره برخلاف این ماده به دعوت مجمع عمومی فوق العاده مبادرت ننماید و یا مجمعی که دعوت می‌شود نتواند مطابق مقررات قانونی منعقد گردد، هر ذینفع می‌تواند انحلال شرکت را از دادگاه صلاحیت‌دار درخواست نماید.»

دامنه نوسان بازار پایه چند درصد است ؟

پذیرش شرکت ها در بازار پایه نیاز به ارائه اطلاعات کم تر و همینطور روند ورود آنها سریع تر از شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس و یا فرابورس می باشد. در قانون گذشته دامنه نوسان این بازار ۱۰ درصد بود و با توجه به وضعیت شرکت ها سرمایه گذاری در آنها کار پر ریسکی بود در نتیجه قانون جدیدی در بازار پایه شکل گرفت و بازار پایه به سه دسته تابلو زرد ، تابلو نارنجی و تابلو قرمز تقسیم بندی شد که دارای ویژگی ها و دامنه نوسان خاص خود می باشند.

• تابلو زرد : دامنه نوسان در این بازار ۳ درصد نسبت به قیمت پایانی روز گذشته می باشد.
• تابلو نارنجی : دامنه نوسان در این بازار ۲ درصد نسبت به قیمت پایانی روز گذشته می باشد.
• تابلو قرمز : دامنه نوسان در این بازار ۱ درصد نسبت به قیمت پایانی روز گذشته می باشد.

در صورتی که در سه روز متوالی سهام بازار پایه صف خرید یا صف فروش تشکیل دهند دامنه نوسان آنها در تابلو زرد به ۵ درصد ، در تابلو نارنجی به ۴ درصد و در تابلو قرمز به ۲ درصد افزایش می یابد.

مزایای حضور شرکت ها در فرابورس

• تامین مالی : شرکت های که در بورس اوراق بهادار حضور می باند می توانند به راحتی از طریق فروش سهام خود یا انجام افزایش سرمایه منابع مالی مناسب را از سمت سرمایه گذاران جلب کنند.
• سهولت پذیرش : پذیرش شرکت ها در بازار فرابورس نسبت به بازار بورس از سهولت بیشتری برخوردار است و همچنین در زمان کم تری نیز انجام میشود.
• معافیت های مالیاتی : شرکت ها با حضور در بازار فرابورس می توانند به میزان ۱۰ درصد از درآمد خود را معافیت مالیاتی بگیرند. البته این تخفیف شامل شرکت های یازار پایه نمی باشد.
• کاهش مالیات نقل و انتقال : مالیات نقل و انتقال در بازار بورس و فرابورس به میزان ۱۰ درصد ارزش معاملات می باشد که نسبت به شرکت های خارج از بورس کم تر می باشد.
• امکان وثیقه گذاری سهام : شرکت ها می توانند سهام شرکت را به عنوان وثیقه نرد بانک ها بگذارند و تسهیلات بانکی دریافت کنند.
• نداشتن حجم مبنا : سهام شرکت های حاضر در فرابورس شامل قانون حجم مبنا بورس نیستند به همین دلیل از نقد شوندگی بهتری برخوردار هستند و همچنین کم تر صف های خرید یا فروش طولانی تشکیل می دهند.
• انتشار اوراق بهادار در بازار ابزار های نوین مالی : شرکت های حاضر در فرابورس می توانند برای تامین مالی طرح های توسعه خود ؛ تا سقف ۶۰ درصد سرمایه گذاری پروژه را اوراق بهادار منتشر کنند.

تفاوت بورس و فرابورس چیست؟

شاید شما هم جزء کسانی بوده باشید که تا کنون به اشتباه تصور داشتید که شرکت های داخل فرابورس دارای شرایط بهتری نسبت به شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس هستند اما همانور که دیدید سخت گیری ها در پذیرش شرکت های بورسی بیشتر است.

البته شرکت های فرابورس هم مزیت های خاص خود را دارند مثل نداشتن حجم مبنا و کارمزد کم تر نسبت به شرکت های بورسی . اما نکته ی اصلی در سرمایه گذاری در شرکت های فرابورس ؛ شرکت های بازار پایه می باشند که در انتخاب آنها باید دقت نظر بیشتری داشته باشید.

اما حضور شرکت ها در انواع بازار فرابورس می تواند کمک زیادی را جهت تامین مالی شرکت ها و همچنین فرصت سرمایه گذاری امن تری را برای سهامداران آنها ایجاد کند.

امیدواریم این مقاله از سایت آموزش بورس هم که در مورد تفاوت بورس و فرابورس بود برای شما مفید بوده باشد.